Op 4 november opende Kelly Sue een gesprek over diversiteit en nodigde mij uit te reageren en mijn ervaringen met diversiteit en representatie te delen. In deze blog lees je mijn reactie. Meer aandacht Ik wil graag positief beginnen. Ik merk, zeker in de afgelopen jaren, dat er steeds meer aandacht is voor diversiteit en inclusie. Dit is bijvoorbeeld te zien in het betrekken van patiënten bij het ontwerpproces van nieuwe technologie, maar ook doordat er steeds meer verschillende soorten mensen zichtbaar worden. Vanuit de coulissen van onze maatschappij stappen ze zelf het podium op of worden daarvoor uitgenodigd. De redenen achter zo’n uitnodiging zijn misschien niet altijd even zuiver (marketing in de vorm van ‘kijk ons eens even inclusief zijn’) feit is wel DAT mensen in allerlei soorten en maten steeds meer zichtbaar worden! En dit is het begin van representatie. Het begin van een gesprek waarbij we als gelijkwaardige mensen aan tafel uitgenodigd worden. Het begin van een nieuw mensbeeld waarin iedereen zichzelf kan herkennen en waardoor minder mensen zich ontzettend onzeker voelen simpelweg omdat de nu nog levende beperkte schoonheidsidealen tot het verleden gaan behoren. Voor velen kan dit niet snel genoeg gaan. Stapje voor stapje Maar, dit ideale plaatje hebben we als maatschappij alleen wel - misschien niet geheel bewust - omarmd. Dat loslaten en wat anders omarmen kost tijd en zal waarschijnlijk vele tussenstapjes kennen. Maar… elk stapje is er een. Ik hoop dat we, door educatie mensen kunnen uitleggen waar het ideaalbeeld vandaan komt, dat er miljoenen verdiend worden over de rug van onzekerheid en onze menselijke hang naar gemak(zuchtigheid), en dat we laten zien dat het ook anders kan. Niet door het huidige systeem aan te vallen, maar door er afscheid van te nemen en een andere weg te kiezen. Door zelf te kiezen het anders te gaan doen. Door zelf te laten zien dat het anders en beter kan. Dit kost moeite. Maar ik geloof dat er een wereld te winnen is. Representatie Dan nu mijn ervaringen als het gaat over representatie. Pas dit najaar stond er voor het eerst een kleine vrouw op de cover van de Britse Vogue… Toen ik opgroeide heb ik nooit iemand die op mij leek gezien op de catwalk of in modebladen. In de media heel sporadisch. De enige persoon die mij bij is gebleven en waar ik mezelf een beetje in herkende was Bart de Graaff, presentator en oprichter van BNN. Maar in de mode leek het alsof kleine mensen niet bestonden. Ik zag ze nergens. En ook in de beschikbare kleding is er blijkbaar nooit bij stilgestaan dat er mensen bestaan die kleiner zijn of andere maten hebben dan hetgeen aangeboden wordt. Weten ze eigenlijk wel dat ik besta?? Een gek gevoel geeft dat. Ik heb het destijds niet zo diep gevoeld, mede vanwege aardige verkoopsters die netjes alles gingen opmeten om een uur later - zonder extra kosten - een kledingstuk mee naar huis te kunnen nemen dat mij goed paste. Dat was voor mij normaal. Totdat ik ook eens wat leuks in andere winkels wilde kopen… kleding mooi passend maken was lastig of kon niet. Als het wel kon kostte het me aardig wat geld en moest dat soms ook nog via een (externe) kleermaker. Vandaag de dag is dat nog steeds niet anders. Ik vind mijn weg hier wel in, ik heb leuke kleding in de kast, maar de onderliggende boodschap wil ik wel aanstippen.
Het effect van exclusion by design De manier waarop de wereld om mij heen is vormgegeven fluistert op diverse manieren dat ik er niet bij hoor. Dat er niet aan mij gedacht is. Dat ik lastig ben en er niet echt toe doe. De wereld om mij heen is ontworpen voor gemiddelde mensen. Ja, dit klinkt
dramatisch, maar ik wil het niet onbenoemd laten. Juist omdat dit het effect heeft wat Kelly Sue ook noemt in haar opening: onzekerheid. In het Essay ‘The Handicapped - By One of Them’ (1911!), beschrijft Randolph Bourne de gedachten en gevoelens van een gehandicapt persoon, de manier waarop de wereld naar deze persoon kijkt en hoe de identiteit van een gehandicapte persoon zich vormt. Een gebrek aan zelfvertrouwen komt zeer veel voor. Het hele essay kun je HIER lezen (zeer lezenswaardig en ook op veel fronten volgens mij onverminderd actueel)
De gemiddelde mens = de perfecte mens Terug naar de gemiddelde mens. Waar komt die vandaan? De ‘gemiddelde mens’ hebben we te danken aan het werk van Adolphe Quetelet (1796-1874!), een Belgisch astronoom, wiskundige en statisticus en de uitvinder van de Body Mass Index (die index die onheilspellende resultaten oplevert als je niet keurig tussen de lijntjes van de groeicurve bent gebleven ;-). Quetelet stelde dat de meting van een individuele persoon per definitie foutief was en dat de echte mens werd vertegenwoordigd door de gemiddelde persoon, het toonbeeld van perfectie. Daartoe berekende hij het gemiddelde van elk menselijk kenmerk waar hij data over kon vinden, zoals de gemiddelde lichaamslengte, het gemiddelde gewicht, de gemiddelde huidkleur, de gemiddelde leeftijd waarop mensen overleden. Hiermee werd het tijdperk van het gemiddelde ingeluid (lees goed: tijdperk! -> tijd voor een nieuw tijdperk ;-)). Vanaf dat moment stond gemiddeld gelijk aan normaal en individueel aan gebrekkig en afwijkend, en elk stereotype kreeg het goedkeurende stempel van de wetenschap. Voor de wetenschap heeft dit concept ongetwijfeld veel opgeleverd in de vorm van houvast en orde, maar de wereld van vandaag heeft iets anders nodig (you guessed it: diversiteit en afscheid van het gemiddelde). Want ook uit onderzoek blijkt toch steeds weer dat de gemiddelde mens in de echte wereld niet bestaat. En toch gaan we vandaag de dag nog steeds sterk uit van de normaalverdeling - waar de gemiddelde norm vandaan komt - en van wat daarbinnen of buiten valt. ‘Grappig’… als je erbuiten valt spreken we van een stoornis, een disorder: Autism Spectrum Disorder, Attention Deficit/Hyperactivity Disorder. Het zijn afwijkingen van het gemiddelde (met alle gevolgen van ‘erbuiten vallen’ van dien!!), afwijkingen van een gemiddelde mens die niet bestaat. <- lees opnieuw! We gaan uit van een mens die niet bestaat. Trouwens, mocht je wel ergens binnen het veld van ‘gemiddeld’ vallen, dan ervaar je het waarschijnlijk niet als compliment om ‘gemiddeld’ genoemd te worden. Natuurlijk niet, want ook jij kunt je niet herkennen in de gemiddelde mens. Een boodschap aan modellen die zich ‘te goed’ voelden om met minder perfecte medemensen de catwalk op te gaan. Jouw verhevenheid is gebaseerd op de ‘gemiddelde mens’. Wil je je daar echt mee associëren? Dat durf ik te betwijfelen. En maak je geen zorgen als je de ‘gemiddelde mens’ loslaat. Jij bent nog steeds model en nog steeds mooi, alleen niet mooier dan. Wel menselijker. Buiten de lijntjes We hebben deze niet bestaande gemiddelde mens tot norm verheven waar we onszelf mee vergelijken met alle pijnlijke gevolgen van dien. De boodschap er niet bij te horen wordt bevestigd door dit concept. Ik zou mijzelf kunnen zien als statistisch/ afval… maar… buiten die lijntjes ligt ook een wereld. Ik woon er al mijn hele leven. Ik reis wel door de ‘gemiddelde wereld’, maar dat is vooral een verhaal van ‘aanpassen aan’, zo en zo kwaad als dat gaat. Niet gemakkelijk. Tegelijkertijd kan ik er ook iets positiefs over zeggen. Deze wereld heeft mij vanaf dag één uitgedaagd mijn eigen weg te vinden. Aan te leggen soms. Omdat het gemiddelde op vele manier niet binnen mijn bereik lag. Hier ligt groei. Hier woont innovatie. Hier wonen life-hackers. Hier. Buiten de vertrouwde ‘comfortzone’ van het gemiddelde. Hier liggen kansen. Mensen, ook degene die kwalificeren als ‘gemiddeld’ laten steeds meer horen dat er behoefte is om juist het eigen potentieel van mensen te ontwikkelen. Er is meer dan ooit aandacht voor persoonlijke groei. Laten we als samenleving het gemiddelde loslaten en verder groeien. Tot aan de randjes van de wereld erbuiten. Lees vooral nog even de tekst achter deze laatste (promise) link. Over de historie van het gemiddelde en waarom het niet alleen tijd is voor diversiteit, maar dat diversiteit waardevol is voor de samenleving - ook vanuit economisch perspectief. https://operation.education/onderwijsvraag-14-waarom-gaan-we-uit-van-een-gemiddelde/ Voor degene die zegt dat het te moeilijk is; te moeilijk is een excuus om binnen het gemiddelde te blijven en geen moeite te doen. Dat mag, maar niet gaan pruilen bij je coach als je niet groeit hè? Sofie
